Theseus Kimdir? Minator’u nasıl öldürmüştür? Theseus ve Ariadne nasıl bir iş birliği yapmıştır? Dahası Theseus ve Ariadne’nin öyküsü mitolojik bir aşk mıdır yoksa mitolojik bir sadakatsizlik hikayesi midir? Theseus, Atinalılar için ne ifade eder? Bunun gibi bir sürü soruyu yanıtlayacağımız uzun bir makale olacak, şimdiden uyarması.

Theseus, Atina’nın efsanevi kralıdır. Annesinin Ethra (Aethra), babasının Egeus (Aegeus) veya denizlerin tanrısı Poseidon olduğu söylenir. Tıpkı ünlü kahraman Herakles‘in Dorların kahramanı olması gibi, Theseus da Atinalıların kurucu kahramanıdır. Antik Yunan dünyası, onu büyük bir reformcu olarak kabul eder ve Atina kentinin dahil olduğu Attika Bölgesini, Atina önderliğinde siyasi açıdan birleştiren mitolojik bir kahraman olduğunu ileri sürer.

1. THESEUS’UN DOĞUMU VE GENÇLİĞİ

Atina Kralı Egeus, çocuk sahibi olmadığı için ünlü Delfi kahinine danışmaya karar verir. Kehanet, her zaman olduğu gibi karmaşık ve anlaşılmazdır. Dolayısıyla Egeus, kehanetin ne demek istediğini anlamaz.

“Kederden ölmemek için Atina’nın zirvesine ulaşana kadar şarap tulumunun şişkin ağzını gevşetmeyin”

Delfi’den dönerken, Troezen ülkesinde Kral Pittheus‘un misafiri olarak ağırlanır. Egeus, Pittheus’a kehaneti anlatır ve ondan tavsiye ister. Zekasıyla ünlü olan Pittheus, hemen kehanetin altında yatan gerçeği anlatır. Bu yüzden Egeus’u önce kör kütük sarhoş eder, sonra kızı Ethra’yı Egeus’un odasına gönderir ve kralla beraber olmasını sağlar.

Ertesi gün, Egeus, Pittheus’un kızı ile beraber olduğunu anlar. Ethra bu birliktelikten hamile kalmışsa bile Atina’ya dönmesi elzemdir. Bu yüzden, kılıcını ve sandaletini, bir kayanın altına saklar. Ethra’ya, eğer oğulları olursa; bir delikanlı olduğunda, kayanın altındaki mirası alıp, gizlilik içinde Atina’ya gelmesini tembihler. Egeus’un erkek kardeşi Pallas’ın yaklaşık elli oğlu vardır ve Egeus çocuk sahibi olamadığı için, tahta oğullarından birini çıkarmayı planlamaktadır. İşte bu yüzden, doğacak çocuğun, Atina’ya gizlilik içerisinde gelmesi şarttır. Böylece Egeus, ülkesi Atina’ya döner.

Ethra, bu birliktelikten hamile kalır ve Theseus‘u doğurur. Büyük babası Kral Pittheus, çocuğun babasının Poseidon olduğunu söyler çünkü Poseidon, Troezen halkının koruyucu tanrısıdır ve halk tanrıya çok saygı duymaktadır. Böylece Theseus, Troezen’de büyür. Annesi Ethra, Theseus cesur bir delikanlı olduğunda, kayanın altındaki emanetleri almasını ister. Theseus, babasının kuvvetine sahip olduğunu kanıtlayarak, kayayı hareket ettirir ve mirasını alır. Ardından Ethra, oğluna gerçek kimliğini açıklar ve babasının kim olduğunu anlatır. Böylece Theseus, doğuştan hakkı olan tahtını almak için Atina’ya seyahat etmeye karar verir.

2. TROEZEN’DEN ATİNA’YA YOLCULUK VE THESEUS’UN 6 GÖREVİ

Troezen’den Atina’ya deniz yoluyla gitmek en kolay ve hızlı seçenek olmasına rağmen; Theseus, tehlikelerle dolu ve birçok canavarla karşılaşacağı kara yolunu tercih eder. Bunun sebebi korkaklar gibi Atina’ya varmak istememesidir. Bir diğer sebebi ise Herakles’e öykünmesi ve maceraya atılmak istemesidir.

Herakles’in anneannesi ile Theseus’un büyükbabası Pittheus, kardeştir. Yani Herakles ve Theseus akrabadır.

Herakles bir dönemler Yunanistan’daki haydutları yenmiş ve ünlü bir kahraman olmuştur. Ancak Herakles, o esnalarda Lidya Kraliçesi Omphale’nin kölesidir. Herakles’in yokluğunu fırsata çeviren haydutlar, Yunanistan’ı tehlikeli bir yer haline getirmiştir. İşte Theseus, tıpkı Herakles’in bir zamanlar yaptığı gibi, karayolundaki haydutları öldürerek, halkın sevgisini ve saygısını kazanmayı amaçlamaktadır.

Theseus, karayolu seyahati boyunca altı haydutu öldürür. Bu hikayeler “Theseus’un 6 Görevi” olarak anılır ve tıpkı Herakles gibi zorbaların yöntemi ile zorbaları öldürür.

1. Bütün yolcuları sopasıyla öldüren Epidaurus’da duran Periphetes’i öldürmüştür. Theseus’u sembolize eden asayı/sopayı da Periphetes’ten almıştır.
2. Korinth Kıstağında (Yunanistan ve Mora yarım adasını birbirine bağlayan kara köprüsü) yolcuları iki çam ağacına bağlayıp, ağacı yere doğru gerip sonra da bırakarak insanları parçalayan soyguncu Sinis’i kendi methodu ile şekilde öldürür. Daha sonra Sinis’in kızı Perigone ile beraber olur Melanippos isimli bir oğulları olur.
3. Phaea adlı yaşlı bir kocakarı tarafından yetiştirilen devasa bir canavar olan ve yolcular için tehlike oluşturan Krommyon’un dişi domuzunu öldürür. Plurtach’ın anlattığı bir hikayeye göre Phaea aslında soyguncudur ve çok pis yaşadığı için insanlar ona domuz demektedir.
4. Megara yakınlarında, Sciron adında bir soyguncu patika gezginlerini ayaklarını yıkamaya zorlardı. Diz çöktüklerinde de onlara tekme atarak uçurumdan aşağı fırlatırdı. Theseus onu aynı uçuruma iterek öldürmüştür. Plutarch’ın anlattığı başka bir hikayeye göre aslında Sciron soyludur ve Theseus kral olduktan sonra Megara ile yaptığı savaşta onu öldürür.
5. Eleusis’e vardığında, tüm gelenleri kendisiyle güreşmeye zorlayan ve onları öldüren Kral Cercyon ile güreşti. Ama Theseus kralı yenip onu öldürdü.
6. Son haydut ise Procrustes the Stretcher (Gergi)’dir. Bu haydutun iki yatağı vardır. Eleusis ovasında yolculara yatacak yer vereceğini söyleyip, onları, boyları yataktan kısaysa gereceği, uzunsa bacaklarını keseceği tuzağa düşürürdü. Hiç kurtulan olmazdı çünkü Procrustes farklı boylarda iki yatağa sahipti. Theseus tarafından bacakları ve kafası kesilerek öldürülmüştür.

3. ATİNA’YA VARIŞ VE MARATON BOĞASI

Bir oğlu olduğundan habersiz Egeus, Atina’ya döndüğünde; Korinth krallığından kaçan Medea ile evlenmiştir. Medea, kocası Jason‘ın başka bir kadınla evleneceğini öğrendiğinde, kocasının yeni gelinini ve Jason’dan doğan öz oğullarını öldürerek kaçmıştır.

Theseus, Atina’ya vardığında, gerçek kimliğini hemen açıklamaz. Theseus’u tanımayan Egeus, onu misafirperver bir şekilde ağırlar ama güçlü adamın niyetinden şüphelenir.

Egeus’un eşi Medea hemen Theseus’un Egeus’un oğlu olduğunu anlar. Oğlu Medus yerine tahta geçmesinden endişelenir. Bu yüzden, Girit gücünün bir sembolü olan Maraton Boğası‘nı yakalamasını ister; bu görev esnasında Theseus’un öleceğini umut eder.

Peri Maraton Boğası nedir? Minotor ile bir ilgisi var mıdır? Girit Kralı Minos, Poseidon’dan bir boğa ister. Bu boğayı onun için kurban edeceğine yemin eder. Poseidon, benzersiz bir boğa yaratır ve kurban etmesi için Minos’a verir. Ama Minos, boğayı çok beğenir ve kurban etmeye kıyamaz. Poseidon, Minos’un iki yüzlülüğüne çok sinirlenir ve ondan intikam almaya karar verir. Minos, güneş titanı Helios’un kızı Pasiphae ile evlidir. Pasiphae’nin boğaya aşık olmasını sağlar. Aşktan gözü dönmüş Pasiphae, boğa ile beraber olmanın bir yolunu bulur ve ünlü, yarı-insan, yarı-boğa Minotor‘u doğurur. Yani Maraton Boğası, Minotor’un babasıdır! Herakles’in 12 Görevi‘nden biri, Minotor’un babası olan boğayı yakalamaktır. O zamanlar Girit Boğası olarak anılan boğayı yakalar ve Yunanistan’a getirir. Görevi başarıyla geçince boğayı salar. Boyunduruktan kurtulan boğa, koşmaya başlar ve Atina çevresindeki kırsal bölgeyi yerle bir eder. Sonunda Atina yakınındaki Maraton kasabasına vardığı için “Girit Boğası” yerine “Maraton Boğası” olarak anılmaya başlar.

Medea, Theseus’u bu boğayı yakalamak ile görevlendirir. Theseus, yeni görevini yerine getirmek için yola düşer. Marathon şehrinin yolunda bir fırtınadan kaçmak için yaşlı bir kadın olan Hecale’nin kulübesine sığınır. Theseus, boğayı yakalamada başarılı olursa Zeus’a adaklar adayacağına dair kadına söz verir. Fırtına dinince, yoluna devam eder ve Maraton Boğası’nı öldürmeyi başarır. Atina’ya dönmeden önce yaşlı kadının kulübesine tekrar uğrar ama kadının öldüğünü öğrenir. Bu yüzden, Hecale’nin adını Attika bölgesinde bir şehre vererek, kadını onurlandırır.

Theseus, Atina’ya zaferle döner ve boğayı, söz verdiği üzere adak olarak sunar. Theseus’tan kolayca kurtulamayacağını anlayan Medea, onu zehirleyerek öldürmeye karar verir. Şölen esnasında, Theseus’a zehir dolu bir kadeh ikram eder. Theseus tam şarabından yudum alacakken; Egeus, oğlunun sandaletlerini ve kılıcını fark ederek onu tanır. Ve hemen Theseus’un elinden zehirli şarabı alarak onu kurtarır. Böylece baba-oğul bir araya gelir. Medea ise oğlu Medus’la birlikte kaçar.

Plutarch, bu hikayeyi farklı anlatır. Theseus, Atina’ya ulaştığında Medea yüzünden ülkede karışıklık vardır. Medea, Theseus’un kimliğini anlar ve onu şölende zehirlemeye kalkar. Ancak Theseus, tabağındaki eti kesmek için kılıcını çıkarınca babası onu tanır ve kurtarır. Böylece Medea ülkeden kovulur. Ancak Atina halkının sevgisini kazanmak isteyen Theseus, Maraton Boğası’nı yakalamaya karar verir ve zaferle döner.

Ovidius ise, Dönüşümler isimli kitabında yine Medea’nın zehirli bir şarapla Theseus’u öldürecekken babasının emanetleri tanıdığını anlatır. Hemen ardından Marathon boğasının kanını döktüğünden bahseder.

4. MİNOS, MİNOTOR VE ARIADNE

Theseus hakkında bilinen en ünlü hikaye Minotor’u öldürmesidir. Bu hikaye, mitolojik bir aşk öyküsünü de içinde barındırır. Minotor nasıl bir canavardır? Ariadne kimdir?

Girit kralı Minos, Pasiphae ile evlidir. Oğulları Androgeus, her dört yılda bir Atina’da düzenlenen Panathenaik Oyunlarına katılır. Oyunların çoğunu yenerek kısa sürede katılımcıların favorisi olur. Ancak Kral Egeus’un yiğenleri onun bu başarısını kıskanarak, Androgeus’a suikast düzenlerler ve Girit prensini öldürürler.

Kral Minos, oğlunun Atina’da başına gelenleri duyunca Girit donanmasına, Atina’ya yelken açmasını emreder ve Egeus’tan oğlunun suikastçilerini teslim etmesini ister. Ancak Egeus, suikastçinin kim olduğunu bulamadığından, şehrini Minos’a teslim etmek zorunda kalır. Minos, kenti cezalandırmak için güneş takviminde her yedi döngüden sonra meydana gelen Büyük Yılın sonunda, Atina’nın yedi cesur genci ve yedi güzel bakireyi tekneye bindirerek Girit’e haraç olarak gönderilmesini talep eder.

Başka bir versiyonda ise Kral Minos, Atinalılarla savaşmış ve başarılı olmuştur. Bunun üzerine haraç olarak, dokuz yıl aralıkla, yedi Atinalı erkek ve yedi Atinalı kızı göndermesini talep etmiştir.

İki versiyonda, haraç olarak gönderilen Atinalı gençler, ünlü mimar Daidalos’un inşa ettiği Labirent’te yaşayan yarı-insan, yarı-boğa canavar Minotor tarafından yutulmak üzere, Girit’e gönderilir.

Atina’nın üçüncü kez haraçlarını gönderme vakti geldiğinde; Theseus, Atina’dadır ve bu dehşeti durdurmak için gönüllü olur. Oğluna yeni kavuşan Egeus, onu tekrar kaybetmeye korkar. Oğlu denize açılmadan önce, ondan bir söz alır. Eğer görevi başarıyla tamamlarsa, teknenin beyaz yelkenlerini açacaktır. Böylece, ufukta beyaz yelkenli tekne göründüğünde, Egeus oğlunun yaşadığını anlayacaktır. Eğer siyah yelkenleri görürse, oğlunun öldüğünü bilecektir. Theseus, babasına söz verir ve denize yelken açar.

Theseus, Girit’e, Atina’nın gönderdiği yedi erkek haraçtan biri olarak varır. Kral Minos’un kızı Ariadne, Theseus’a görür görmez aşık olur ve kardeşi Minotor’u öldürmek, ailesine ihanet etmek pahasına, ona yardım etmeye karar verir. Ünlü mimar Daidalos’un tavsiyesi üzerine, Theseus’a Labirent’ten çıkışı bulabilmesi için bir ip yumağı verir. O gece Ariadne, Theseus’a Labirent’e kadar eşlik eder ve Theseus, dönmeyi başarırsa, kızı yanında götüreceğine söz verir.

Theseus, sevgilisinin yanından ayrılır ve Labirent’e girer girmez, ip yumağının ucunu, kapı direğine bağlar. Sonra tuniğinin içerisinde sakladığı kılıcını çeker. Daidalos’un Ariadne’ye, Ariadne’nin ise Theseus’a verdiği talimatlara uyar ve sağa sola sapmadan aşağı doğru ilerler. Sonunda Labirent’in tam ortasında uyuyan canavar Minotor’u bulur. Canavar uyanır ve aralarında korkunç bir arbede çıkar. Theseus, Minotor’u boğazından bıçaklayarak öldürmeyi başarır.

Ardından ipi takip ederek, kolaylıkla Labirent’ten çıkış yolunu bulur. Yanında getirdiği Atinalı haraçları ve Ariadne’yi alarak kaçmayı başarır. Atina’ya dönüş yolunda Naxos (Nakşa) Adası’nda su aramak için mola verirler. Ariadne ile Theseus, çadırlarında uykuya dalar ama tanrıça Athena, Theseus’u uyandırır ve ona sabahın erken saatlerinde Ariadne’yi bırakarak ayrılmasını söyler. Nakşa, şarap tanrısı Dionysos’un adasıdır ve Dionysos, Ariadne’yi kendisi için istemektedir. Theseus, sevgilisi Ariadne’yi Nakşa Adası’nda terk eder. Ariadne uyandığında, çoktan yelken açmış tekneyi görür ve derin bir üzüntü hisseder. Aşkı için ailesine ihanet etmiştir ve şimdi yapayalnızdır. Dionysos, Ariadne’yi alır ve karısı yapar.

Dönüş yoluna devam eden Theseus, babasına verdiği sözü unutur; böylece siyah yelkenler yerine beyazları açmaz. Kral Egeus, teknenin siyah yelkenlerini görünce, oğlunun öldüğünü düşünür ve kederle, kendini denize atarak intihar eder. İşte bu yüzden, bugün bile, Ege Denizi hala onun adıyla anılmaktadır. (Aegean Sea)

Plutarch, kitabında bu olayla ilgili ilginç birçok hikaye aktarır. Bazı antik yazarlara göre, Minos aldığı Atinalı haraçları oğlunun ölüm yıldönümünde düzenlediği cenaze oyunlarının şampiyonlarına ödül olarak vermektedir. Labirent ise mahkumların kaçmaması için yapılmış bir hapishanedir ve oyunun kazananları belli olana kadar, haraçlar orada tutulur. Yine aktardığı hikayelerden birinde, Atinalılar üçüncü kez haraç göndereceğinde Egeus’a kızgındırlar; çünkü bu işi başlarına açan o’dur ancak cezayı halk çekmektedir. Üstüne üstlük evlilik dışı, yabancı bir oğlanı tahtın varisi yapmıştır. Bu yüzden Theseus, kura dışı gönüllü olur. Girit’e gittiğinde daha önceki oyunları kazanmış olan komutan Tauros’u yener. Hem Ariadne, Theseus’a aşık olduğundan hem de Minos, Tauros’un karısına asıldığını düşündüğü için adamın yenilmesinden hoşlanır ve oyunları iptal ederek, Theseus ile Atinalıları sağ salim Atina’ya gönderir.

5. THESEUS’UN GEMİSİ

Plutarch’a göre, Theseus’un Girit’ten Atina’ya dönerken kullandığı gemi, birkaç yıl boyunca Atina limanında bir anıt olarak tutulmuştur. Gemiyi korumak için aşınmış veya çürümüş ahşaplar zamanla değiştirilmiştir.

Bu nedenle, filozoflar için orijinal geminin ne kadarının kaldığı belirsizdi ve “aynı” gemi olarak kabul edilip edilmeyeceği konusundaki felsefi soru gündeme gelmiştir. Bu soru, Theseus Gemisi Paradoksu olarak anılır.

Plutarch, bu paradokstan kitabında bahseder.

6. ATİNA DEMOKRASİSİ

Babası Egeus’un ölümünden sonra Theseus, Attika’da dağınık oturan herkesi tek bir kente yerleştirir. Bir olay esnasında toplanamayan, anlaşmazlığa düşen herkesi tek bir çatı altında toplar. Yoksullar, Theseus’un bu çağrısına hemen uyar; zenginleri ise kralsız bir demokrasi kuracağını söyleyerek ikna eder. Theseus, sadece savaş sırasında komutanlığı üstlenecek ve yasaların koruyucu olacaktır. Kabilelerin temsilcilerinden oluşan bir meclis kenti yönetecektir. Theseus, bu şekilde demokrasiyi kurmayı başarır ve tüm kente Atina adını verir.

Daha sonra şehrini daha çok büyütmek ister ve kentin yerlilerine eşit olacaklarını ilan ederek tüm insanları şehrine davet eder. Bunun üzerine kente birçok insan gelir ama demokrasiye bir zarar vermelerine izin vermez. Halkı soylular, çiftçiler ve zanaatçılar olarak sınıflandırır. Soylulara, dinsel ayinlerin gözetilmesi, yüksek memurların saptanması, yasaların öğretilmesi, göğü yorumlamak gibi görevler verir. Aristotales, egemenliğinden vazgeçen ilk kişinin Theseus olduğunu söyler. Theseus, üzerinde öküz simgesi olan para bastırır. Kısa süre sonra, Megara topraklarını Attika’ya katar.

Yunanlıların, Zeus onuruna Olimpos Oyunları düzenlemesi gibi, Theseus da Poseidon onuruna İstmian Oyunlarını düzenler. Bazılarına göre ise Theseus, İstmian Oyunlarını, Megara’da öldürdüğü Skeiron adına düzenler. Çünkü Skeiron, anne tarafından kuzenidir. Başkalarına göre ise bu Skeiron değil ama Sinis’tir. (İki isimde Troezen’den Atina’ya kara yolundan giderken öldürdüğü kişilerdir)

7. AMAZON KRALİÇESİ ANTIOPE İLE EVLİLİĞİ

Herakles’in 12 Görevinden biri, Amazon Kraliçesi Hippolyte’nin kuşağını almaktır. Herakles’e, Theseus da eşlik eder. Görev sırasında, Herakles, kraliçe Hippolyte’nin kardeşi Antiope‘u kaçırır; sonra kraliçenin kuşağını fidye olarak ister. Böylece görevini tamamlayan Herakles, Antiope’u geri vermek yerine Theseus’a hediye eder.

Başka bir anlatıma göre, Theseus Amazonların ülkesini ziyarete gider ve Amazonlar onun gemisine armağanlar gönderir. Ancak Theseus, armağanları getiren Antiope’e aşık olur ve onu kaçırır.

Pausanias’a göre Antiope, Theseus’a aşık olur ve kendi iradesi ile Amazonlara ihanet eder.

Hikayenin bir sürü versiyonu vardır. Bazılarına göre Theseus, Antiope ile değil Hippolyte ile evlenmiştir.

Her halükarda, Amazon Antiope ile Theseus evlenir ve Hippolytos isimli bir oğulları olur. Ancak kısa süre sonra Amazonlar, Antiope’u kurtarmak için Atina’ya saldırır. Bu savaş esnasında, Antiope başka bir Amazon tarafından öldürülür.

8. PHAEDRA VE HİPPOLYTUS – ÜVEY ANNENİN OĞLUNA DUYDUĞU AŞK

Theseus’un ikinci karısı, Kral Minos’un öteki kızı, Ariadne’nin kız kardeşi Phaedra’dır. Çiftin bu evliliğinden Demophon ve Akamas isimli iki oğlu olur. Ancak bu iki çocuk henüz bebekken; Phaedra, üvey oğlu Hippolytos’ya aşık olur.

Başka bir versiyonda Hippolytos, Amazon annesinden av ve savaş merakını almıştır; bu yüzden tanrıça Artemis’e saygı duyar ve Afrodit’i küçümser. Buna karşılık aşk tanrıçası Afrodit, ondan öç almak için üvey annesi Phaedra’yı ona aşık eder. Phaedra, tutkusunu Hipplytos’a açtığında, karşılık alamaz. Kalbi kırılan kadın, kocası Theseus’a; Hippolytos’un kendisini kirletmeye çalıştığını söyler. Theseus, duyduklarına çok öfkelenir. Daha önceden Poseidon’dan edindiği üç dilek hakkından birini oğlunu cezalandırmak için kullanır. Bu lanet yüzünden, Hippolytos’un atları bir boğa ya da bir deniz canavarı tarafından ürkerler ve Hippolytos’un ölümüne sebep olurlar.

Bu hikaye, farklı versiyonlara sahip olsa da ana akış hep aynıdır. Phaedra, üvey oğluna aşık olur. Onun kendisine tecavüz ettiğini söyleyerek iftira atar ve Theseus oğlunu öldürür.

Plutarch, Phaedra ve Hippolytos hakkında yazmamıştır. Ancak Euripides ve Seneca, hikayeyi, tragedyalarında ele almışlardır.

9. THESEUS VE PERINTHOOS

Tanışma: Theseus’un en iyi arkadaşı Lapithlerin Kralı Perinthoos/Printhous’tur. Perinthoos, Theseus’un savaştaki cesareti ve gücüne dair hikayeler duymuştu ve buna kanıt istiyordu. Böylece Theseus’un sığır sürüsünü çalar ve Marathon’dan sürer. Theseus, hemen onun peşine düşer. İkili savaşmak için karşılaştıklarından birbirlerinden o kadar etkilenirler ki dostluk yemini ederler.

Kentaur Savaşı: Lapithlerin Kralı Perinthoos, Hippodamia ile evlenir. Düğünlerine, Perinthoos’un kuzenleri sayılan kentaurlarda davetlidir. Ancak kentaurlar düğünde sarhoş olur ve içlerinden biri gelini kaçırmaya çalışır. Diğerleri de kadınlara sarkıntılık eder. Böylece Lapithler ve Kentaurlar arasında ünlü savaş patlak verir. Ovidius’un Metamorfozlar eserinde Theseus, düğünde “tüm vahşi atadamların en vahşisi” Eurytus’a karşı savaşır ve onu öldürür.

Helen’in Kaçırılması: Yıllar sonra Perinthoos’un eşi Hippodamia ölür ve Perinthoos kendine eş olarak Hades’in karısı Persephone’u almak ister. Theseus’un da gözü Sparta prensesi Helen’dedir. İkisi birlikte, ilk önce Helen’i kaçırırlar ancak Helen henüz evlenecek yaşta değildir. Bu yüzden, Theseus, Helen’i, annesi Ethra’ya emanet eder. Ardından, Perinthoos için Persephone’u kaçırmak adına yeraltı dünyasına yani Hades’in etki alanına seyahat ederler. 

Tartaros’un eteklerinde dolaşırken; Theseus bir kayanın üzerine oturur. Birden uzuvlarının değiştiğini kayanın sertleştiğini fark eder. Kalkmaya çalışır ancak hareket edemez ve kayaya sabitlenir. Arkadaşı Perinthoos’a dönerek yardım ister ama Perinthoos da aynı durumdadır. Hades onların niyetlerini fark edip, onları sonsuz bir cezaya çarptırmıştır. Aylarca Theseus hareket edemeden sabitlendiği kayada oturur ve düştükleri durum yüzünden yas tutar.

Herakles, 12. Görevi olan Kerberos’u getirmek için yeraltı dünyasına iner ve Theseus’y orada bulur. Herakles, tanrıça Persephone’u, Theseus’u affetmesi için ikna eder ve Theseus böylece yer altı dünyasından kurtulur. Ancak Herakles, Perinthoos’u serbest bırakmaya çalıştığında yeraltı dünyası sallanır; çünkü Persephone, onun kurtarılmasına izin vermez. Böylece Perinthoos’u orada bırakarak, yeryüzüne geri dönerler.

Plutarch, en çok anlatılan versiyonlardan biri olduğunun altını çizerek; hikayeyi başka türlü anlatır. Ona göre, Perinthoos ile Theseus, Helen’i Sparta’dan kaçırır. Helen’i alacak kişi için kura çekerler ve diğeri için başka bir eş bulacaklarına dair söz verirler. Kurayı Theseus kazanır. Helen henüz evlenecek yaşta olmadığından, onu annesi Ethra’nın yanına bırakır; Perinthoos’a eş bulmak için Molosian Kralı Aidoneos’un ülkesine giderler. Bu adamın eşinin adı Persephone, kızının adı Kore ve köpeğinin adı Kerberos’tur. Ancak Kral, Theseus ve arkadaşının niyetini öğrenir. Böylece Perinthoos’u köpeğine yedirir. Theseus’u ise hapse atar. Daha sonraları Aidoneos’a konuk olan Herakles, Theseus’un akıbetini öğrenir ve krala onu serbest bırakması için yalvarır. İşte bu şekilde Theseus kurtulur.

10. ATİNADAKİ DURUMLAR

Theseus yer altındayken ya da tutsakken, Helen’nin kardeşleri Dioskoriler yani Polluks ve Kastor, kızı kurtarmak için Atina’ya gelirler. Bu esnada Atina kargaşa içindedir. Menesthios isimli soylu bir adam, Theseus’a karşı muhalefet etmektedir.

Polluks ve Kastor, kızı talep ederler ama Atinalılar, kızın nerede olduğunu bilmediğini söyleyince, Atina’ya savaş açarlar. Daha sonra Helen’i Ethra’nın yanında bulurlar ve Ethra’yı da köle alarak memleketlerine dönerler. Homeros; Helen Troya’ya kaçtığında, yanına Ethra’yı da aldığını anlatır. Troya düştükten sonra, Ethra, torunları Demophon ile Akamas sayesinde memleketine dönmeyi başaracaktır.

Bazı kaynaklara göre Polluks ve Kastor, dönmeden önce, Atina tahtına, Theseus’un düşmanı Menesthios’u oturturlar.

Plutarch’a göre Theseus, Herakles sayesinde ülkesine döndüğünde halkının yozlaştığını görür. Bu yüzden oğullarını, Elefenor adlı kralın yanına gönderir ve kendisi de Sykros’a gider. Atina’nın başına, böylece Menesthios geçer.

11. THESEUS’UN ÖLÜMÜ

Tahtı geri alma imkanı olmayan ya da Atina’daki karışıklarla baş edemeyen Theseus, Skyros Adası’na gider. Bu ada Kral Lycomedes tarafından yönetilmektedir. Bazı kaynaklara göre Theseus’un şanını kıskandığı için bazı kaynaklara göre de Lycomedes, Atina’nın yeni kralı Menesthios’la dost olduğu için Theseus’a şehri gösterme bahanesiyle yüksek bir tepeye götürür ve onu uçurumdan aşağı iter. Theseus’un ölümü bir süre kimsenin umurunda olmaz.

Plutarch, Yunanlıların Medlerle savaşında birçok askerin, Theseus’un hayaletini gördüğünü iddia ettiğini anlatır. Bu yüzden, Theseus’un yarı-tanrı olduğu varsayılmıştır. Delphi kahinine danışan Yunanlılar, Theseus’un cenazesinin Atina’ya getirilmesi gerektiğini öğrenirler. Kemikleri M.Ö.5.yy’da Sykros’u fetheden Cimon tarafından bulunur ve Atina’ya geri götürülüp görkemli bir törenle gömülür. Yine Plutarch’ın aktardığına göre mezarı bir türbe ve kaçak köleler ya da zulümden kaçan tüm orta sınıf insanlar için sığınağa dönüşür. Çünkü Theseus bir zamanlar, onları savunan biri olmuştur.

12. DİĞER HİKAYELER

Rodoslu Apollonius’un Argonautika’sında Theseus hala yeraltında olduğu için Argonotlar Seferine katılamadığı belirtilir. Ancak Theseus yeraltı dünyasına gitmeden önce Medea ile tanışmış olmalıdır. Argonotlar seferi esnasında Medea hala Kolkhis’tedir ve bu sefer sayesinde Yunanistan’a gelir. Dolayısıyla kronolojik açıdan bir tutarsızlık mevcuttur.

Bazı hikayeler, Theseus’un Argonotlar Seferine katıldığını söyler.

Phaedra ve Theseus’un oğlu Akamas, Troya Savaşına giden ve Troya Atı’nda saklanan Akhalı kahramanlardan biridir.

Sofokles, “Oidipus Kolonos’ta” tragedyasında Oidipus’un trajik hayatının sonunu anlatır. Gözleri kör olan Oidipus, Atina yakınlarındaki Kolonos’a gelir ve kralları Theseus’u görmek ister. Theseus onunla tanışır ve Atina vatandaşı olmasına izin verir.

İLGİLİ KİTAPLAR

• Plutarch — Yaşamlar,Theseus
• Andre Gide — Theseus
• Hugh Lupton — Theseus and the Minotaur
• Habib Bektaş — Öykülerle Mitoloji: Herakles’ten Örümcek Kadına
• Sophokles — Oidipus Kolonos’ta
• Euripides — Hippolytus
• Euripides — Yakarıcılar
• Seneca — Phaedra
• Ovidius – Dönüşümler
• William Sheakespeare — Bir Yaz Dönümü Gecesi Rüyası (tam gerçek hikayeyi yansıtmıyor)