Tavus kuşlarının güzellikleri yüzyıllardır insanoğlunun dikkatini çekmeyi başarmıştır. Tavus kuşları kraliyet ailelerine hediye olarak sunulur, asilliğin birer semboliği haline gelmiş kuşlardır. Üreme, karşı cinsi etkileme zamanları gelen tavus kuşları görkemli tüylerini açarak dişisinin etrafında ahenkli bir yürüyüşe çıkar, güzelliği ile dişiyi cinsel birlikteliğe davet ederlerdi. Bununla birlikte kibrin ve gösterişin bir semboliği olan tavus kuşları onu merakla izleyen her göze egosunu okşatmak adına görkemli kuyruklarını sergileyebilir.

Güzelliğin ve estetiğin semboliği olan kuş cinsi bilindiği üzere ses tonu ve ayaklarıyla güzelliğine gölge düşürür. Bir tavus kuşunun sesini duymak oldukça nadir bir durum olmakla beraber Tanrı’nın mükemmel olarak yarattığı canlıya ufak kusurlar katması egoyu aşması için birer tasarım gibidir.

Kutsal dinler içerisinde Hristiyanlık ve İslam inanışlarında tavus kuşlarına ait bir ayet gözlemlemek mümkün değildir ancak Yahudilik inancında, kutsal kitabın Havva ve Âdem’in kovuluşunu konu alan kısmında cennetin kapılarını şeytana tavus kuşunun açtığından bahsedilmektedir.

Tevrat’ta bahsi geçen kovulma hikâyesine göre yılan ve tavus kuşu cennetin bekçileri görevini üstlenmişlerdir. İblis, cennetin bekçisi olan tavus kuşuna gelerek sahip olduğu güzelliğin sonsuza değin sürmeyeceğini bir gün oldukça çirkin ve yaşlı olacağını söyler. Ancak kendisine cennete girmesi için yardım ederse güzelliğinin sonsuza kadar onunla var olmasının sırrını vereceğini iletir. Tavus kuşunun önem verdiği, egosunu ve tanrıya olan aidiyetini satıp atacak olan güzelliğinin kendisinde her daim kalacağını duyması üzerine ruhunu deyim yerindeyse iblise satar. Diğer bir bekçi olan yılanı çağırarak iblisin içine girmesini sağlar. Böylece Tanrı’nın evinden ve kutsal bahçesinden kovulan şeytan yeniden topraklara adım atar. Sonunda cennetten çıkış sağlanır.

Âdem inanışa göre Hindistan’a, Havva Cidde’ye ve kibri yüzünden iblise geçit veren tavus kuşu ise Babil’ gönderilir. Yılan ise ayaklarından olarak sonsuza kadar toprakta sürünmeye mahkûm edilir.

Yunan Mitolojisi kaynaklarında Zeus’un eşi, evlilik tanrıçası Hera’nın en sevdiği hayvandır Göklerin kraliçesi olarak Zeus’un saygınlığını ve otoritesini paylaşan tanrıça eşinin türlü aldatmaları ve gönül eğlendirmeleriyle çileden çıkmış, aynı zamanda oldukça kibirli, kıskanç ve rekabetçi bir tanrıça olarak betimlenmektedir. Hikâyeye göre Zeus genç sevgilisini kıskanç karısı Hera’nın gözlerinden saklamak için farklı bir biçime sokar. Ancak Hera, Zeus’un çapkınlıklarına, türlü hinliklerine karşı tecrübelidir. Hera ineğe dönüştürülen kadını kendisine ister ve yüz gözlü sadık bekçisini kızın başına koyar. Hermes, babası tarafından görevlendirilip devi öldürdüğünde Hera derin bir hüzün duyar. İnanışa göre devin güzel gözleri vardır. Güzel gözleri ölümsüzlükle taçlandırmak isteyen tanrıça devin gözlerini tavus kuşunun tüylerine serpiştirmiştir.

Hera her ne kadar mitolojide evliliğin koruyucu tanrıçası olarak anılsa da tasvir ve hikâyelerde huysuz, aldatılan ve intikamcı bir kadın olarak görülmüştür.

Eski Mısır kaynaklarında göze benzeyen tüyleri sayesinde nazar kavramı ile ilişkilendirilen tavus kuşu, kötü enerjilerden korunmak adına tılsım olarak kullanılmıştır. Vatanı Hindistan ve çevresi olarak bilinen kuşlar bu bölgede de önemli bir konuma ve semboliğe sahiptir.

Hikâyeler ve dini kaynaklardan da görüleceği üzere tavus kuşu ihtişamla, güzellikle, dışa önem vermesiyle özleşen bir sembol halini almıştır. Hayatı, konuları ve beklentileri dıştan incelemeyi, algılamayı bilir. Tavus kuşunun yalnızca tüy semboliğini kullanmak; göz, izlenmek, gözlemlemek, ilgi çekmek ve onaylanmak isteyenler için kullanılabilecek bir sembolizmdir.

Güzel sanatlar, tasarım, estetik, cerrahi ve mücevher alanlarında kullanılabilecek etkileyici bir semboliktir. Tavus kuşu sembolizminde önemli olan dış algılar, dışarıya verilen önem enerjilerinin aktif olduğunun farkındalığında olmalıyız. İçerisi önemsenmeyecektir.

Tavus kuşunu sembolizmi bize genel olarak şunları ifade etmektedir;
Gösteriş
Böbürlenme
Kibir
Dikkat Çekicilik
Görsel Güzellik
Estetik
Estetik Yaklaşımlar
Maddi Güçle Etki Altına Alabilme